Sağlık

Türk Bilim İnsanlarına ABD’den Patent: Tersine Beyin Göçü ile Yenilikçi Cihazlar Geliştirildi

By Editör

Posted on 6 Mart 2025

Prototipleri geliştirilen cihazların, hücre ve retina görüntüleme işlemlerinde önemli zaman ve maliyet avantajları sunacağı bildirildi.

TÜBİTAK’ın yürüttüğü “Yurda Dönüş Araştırma Burs Programı” çerçevesinde 2018 yılında İBG’de araştırma grup lideri olarak görev alan Dr. Arif Engin Çetin ve Doç. Dr. Serhat Tozburun, sağlık alanında tanı ve teşhisi kolaylaştıran önemli bilimsel çalışmalara imza attı.

Bilim insanları, son projeleriyle dikkat çekmeyi başardı. Çetin’in hücre, Tozburun’un ise retina hastalıklarının görüntülenmesine yönelik geliştirdiği cihazlar, ABD Patent ve Marka Ofisi’nden onay aldı.

Dr. Arif Engin Çetin, İsviçre ve ABD’deki görevlerinin ardından Türkiye’ye döndüğünü ve burada İBG’de çalışmaya başladığını belirtti.

Sağlık teknolojilerinde görüntüleme üzerine çalışmalar yaptığını ifade eden Çetin, “Daha önce geliştirdiğimiz düşük maliyetli bir görüntüleme teknolojisi var. Bu teknolojinin etrafına tamamen laboratuvarımızda geliştirdiğimiz bir inkübatör entegre ettik. Tek bir kutu içerisinde hücrelerin görüntülemesini yaparken, hücreler için gerekli karbondioksit, nem ve sıcaklık gibi parametreleri düşük maliyetle uzun süreler boyunca sabit bir şekilde sağlayabiliyoruz” şeklinde konuştu.

Hücre tabanlı çalışmalarda inkübatör ve görüntüleme sistemlerinin genellikle ayrı sistemler olarak bilindiğini vurgulayan Çetin, bu yenilikçi platformun iki teknolojiyi birleştirerek, taşınabilir bir sistemde hücrelerin gerçek zamanlı izlenmesini sağladığını ve hücre kültürü çalışmalarında maliyetleri önemli ölçüde azalttığını açıkladı.

ABD’den alınan patentin önemine değinen Çetin, “Bu teknolojinin en büyük pazarı hem üretim hem de kullanım açısından Amerika. Bu nedenle teknolojimizi orada koruma altına almak kritik bir aşamaydı. Sadece teknoloji üretmek yetmiyor; o teknolojiyi belirli bir bölgede üretip pazarlamak için korumanız gerekiyor. Bu patent sayesinde en büyük pazara sahip bölgede teknolojimizi koruma altına almış olduk. Türk bilim insanı olarak çok mutluyum ve gururluyum” dedi.

Doç. Dr. Serhat Tozburun, geliştirdikleri teknolojiyle retinanın 3 boyutlu görüntülendiğini ve cihazda bilgisayar, lazer ve optik sistemlerin entegre edildiğini söyledi.

Mevcut retina görüntüleme yöntemlerinde bazı sorunlar yaşandığını aktaran Tozburun, “Özellikle yaşlı hastaların istemsiz hareketleri nedeniyle retina görüntülerinde bulanıklık oluşabiliyor. Bu, hekimler için zorluk yaratıyor. Geliştirdiğimiz sistem, hastanın istemsiz hareketlerinden önce hızlı görüntü almayı sağlayarak tanı konulmasında kolaylık sağlıyor” ifadelerini kullandı.

Tozburun, Türkiye’nin önemli teknoloji yatırımları yaptığını belirterek, “Yurt dışında edindiğimiz bilgi birikiminin Türkiye’ye aktarılması ve yeni teknolojilerin geliştirilmesi beni mutlu ediyor. Bu durum, genç bilim insanları için güzel bir örnek teşkil ediyor” dedi.

DEÜ Rektörü ve İBG Direktörü Prof. Dr. Bayram Yılmaz da merkezin Türkiye’nin sağlık biyoteknoloji alanında en ileri araştırma merkezi olduğunu vurguladı. Yılmaz, “İBG’nin ABD’den aldığı patent, kurum için önemli bir başarı. Bu patent sayesinde yerli ve milli projelerin geliştirilmesi açısından da önemli bir adım atılmış oldu” şeklinde konuştu.