Sağlık

Obeziteyle Mücadelede Aile Diyetisyenliği Önerisi: Sağlık İçin Yeni Bir Adım

By Editör

Posted on 18 Mart 2025

Dünyada milyarlarca insanı etkileyen obezite, sadece bireysel bir sağlık sorunu değil, aynı zamanda diyabet ve kalp-damar hastalıkları gibi birçok kronik hastalığı da beraberinde getirerek sağlık sistemlerine ciddi ekonomik yük getiriyor.

Bu bağlamda, Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik İngilizce Bölüm Başkanı Dr. Öğretim Üyesi Ahmet Murat Günal ve akademisyenlerden oluşan bir ekip, obezite ile ilgili ekonometrik bir çalışma gerçekleştirdi.

Çalışmanın detaylarını paylaşan Günal, Türkiye’de 1990’larda yüzde 15 olan obezite oranının, 2020’lerin başında yüzde 30’lara çıktığını vurguladı.

Bu oranın yıllar geçtikçe artış gösterdiğine dikkat çeken Günal, “30 yıl içinde bu oran üç katına çıkabilir, ancak ülkemizin bu yükü kaldıracak kapasitesi yok. Güncel TÜİK verilerine göre, geçen yıla kıyasla sağlık harcamaları neredeyse iki katına çıkarak 1,25 trilyon lirayı buldu. Kişi başına düşen sağlık harcamaları ise 15 bin liraya yaklaştı. Bu harcamaların büyük bir kısmı ise önlenebilir,” dedi.

Obezitenin önlenmesi için yapılacak çok şey olduğunun altını çizen Günal, şu ifadeleri kullandı: “Sağlık politikalarını üreten yetkililerin sorumlulukları son derece önemli. Sağlık harcamalarında toplum ve önleyici sağlığa ayrılan payın yüzde 4,7 olması gerekiyor. Bu oran artırılabilir. Bir diyetisyen olarak aile diyetisyenliği kavramını ülkemizle tanıştırmak gerektiğini düşünüyorum. Aile hekimliği gibi, aile diyetisyenleri de olmalı ve diyetetik hizmetleri lüks olmaktan çıkmalıdır.”

Günal, kamu sektöründe diyetisyen istihdamının artırılmasının uzun vadede olumlu ekonomik sonuçlar doğuracağını ifade etti.

Kişilerin hasta olmadan önce bu hizmetlerden yararlanmaya başlaması gerektiğini vurgulayan Günal, “Türkiye’de mevcut verilere bakıldığında, yetişkinlerin üçte biri fazla kilolu. Fazla kilolu olmak büyük bir problem değil gibi görünse de bu bireyler obezite adayıdır. Obezite, birçok kronik hastalığın kapısını aralıyor. Bu yüzden fazla kiloluluk evresinde durdurmak mümkünken bunu yapmalıyız,” dedi.

Günal, vatandaşlara uyarılarda bulunarak, halkın her duyduğuna inanmaması gerektiğini belirtti. Beslenme konusunda özellikle sosyal medyada bilgi kirliliği olduğuna dikkat çekti ve “Sağlık profesyonellerine güvenmek, düzenli kontroller yaptırmak ve diyetisyenle iletişim kurmak çok önemlidir. Duyulan her akımı takip etmemek gerekir,” dedi.

Doç. Dr. Salim Yılmaz, obezite ve bulaşıcı olmayan hastalıklar arasında güçlü bir nedensellik ilişkisi tespit ettiklerini ifade etti. Artan obezite oranlarının diyabet ve kardiyovasküler hastalıkları tetiklediğini belirten Yılmaz, “Bu durum, sağlık harcamalarının artmasına neden olmaktadır. Bulaşıcı olmayan hastalıkların yükü de doğrudan sağlık harcamalarını artırıyor,” şeklinde konuştu.

Yılmaz, küresel ölçekte risk faktörleri incelendiğinde, yüksek tansiyon, hava kirliliği, sigara kullanımı ve yüksek kan şekerinin ardından obezitenin önemli bir ölüm nedeni olduğunu ve beslenme alışkanlıklarındaki değişimlerin bu artışı etkilediğini bildirdi.

İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Sağlık Bilimleri Fakültesi Sağlık Yönetimi Bölümünden Doç. Dr. Canser Boz, obezitenin bireysel sağlığın yanı sıra sağlık sistemleri ve ekonomik dengeler üzerinde derin etkileri olduğunu ifade etti. Çalışmanın dört önemli sonucunu paylaşan Boz, şunları belirtti: “Birincisi, obezite ile bulaşıcı olmayan hastalıkların yaygınlığı arasında bir ilişki gözlemlendi. İkincisi, obezitenin sağlık harcamalarına doğrudan etkisi olduğu ve artan obezite oranlarının maliyetleri yükselttiği görüldü. Üçüncüsü, bulaşıcı olmayan hastalık yükünün sağlık harcamalarını artırdığı tespit edildi. Son olarak, obezite ile bulaşıcı olmayan hastalıkların sağlık harcamaları üzerindeki birleşik etkisi bulundu.”

Hareketsiz yaşam tarzı ve yüksek kalorili, işlenmiş gıdaların tüketiminin sağlıksız beslenme alışkanlıklarını pekiştirdiğini söyleyen Boz, gelecekte sağlık sistemleri üzerindeki ekonomik baskıyı azaltmak ve toplum sağlığını iyileştirmek için obezite ve bulaşıcı olmayan hastalıklarla mücadelede daha etkili ve sürdürülebilir stratejilere ihtiyaç olduğunu vurguladı.