Sağlık

Ailelere Topuk Kanı Testi Uyarısı: Erken Tanı Hayat Kurtarır!

By Editör

Posted on 21 Nisan 2025

Yenidoğan Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Ahmet Yağmur Baş, doğuştan gelen hastalıklara erken tanı koyma ve müdahale etme imkanı sunan topuk kanı testinin ihmal edilmesinin aileler için büyük bir hata olduğunu vurguladı.

Türkiye’de, Sağlık Bakanlığı’nın öncülüğünde 1987 yılından bu yana uygulanan Yenidoğan Tarama Programı ile bebeklerde bazı kalıtsal hastalıkların erken dönemde tanılanması ve tedavi edilmesi hedefleniyor.

Bu program kapsamında, şu anda 6 genetik hastalığın taraması yapılmakta. Bunlar arasında; kalıcı beyin hasarı ve zeka geriliğine yol açabilen fenilketonüri (FKU), zihinsel yetersizliğe neden olan konjenital hipotiroidi (KHT), işitme kaybı ve nörolojik bozukluklarla seyreden biyotinidaz eksikliği (BE), akciğerler ve sindirim sistemini etkileyen kistik fibrozis (KF), hormon bozukluğu olan konjenital adrenal hiperplazi (KAH) ve kalıtsal kas hastalığı olan spinal musküler atrofi (SMA) yer alıyor.

Özel filtre kağıtlarına alınan birkaç damla topuk kanı örneği, hastalık tanısı konulan bebeklerin erken tedavi ile ölüm, kalıcı sakatlık, zeka geriliği ve beyin hasarı gibi risklerle karşılaşmasının önüne geçiyor.

Prof. Dr. Ahmet Yağmur Baş, son zamanlarda bazı ailelerde görülen topuk kanı testi ve aşı reddine yönelik açıklamalarda bulundu. Bebeklerin topuğundan alınan kan ile olası hastalıkların erken tanısının konulması, o çocuğun hayatını değiştirebiliyor.

Baş, “Topuk kanı testi, doğuştan gelen hastalıkların erken tanısını ve müdahalesini sağlayan kritik bir yöntemdir. Hem K vitamini uygulaması hem de topuk kanı, ileride ölüm ve ağır engellilikleri önleyen uygulamalardır” şeklinde konuştu.

Topuk kanı testinin asla reddedilmemesi gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Baş, “Bir aile tarafından topuk kanının ihmal edilmesi, bebeklerine yapılacak en büyük kötülük olur. Etrafta dolaşan bazı şehir efsanelerine itibar edilmemeli. Verilen kanın bebekler aleyhine kullanılabileceği yönündeki söylentilere karşı dikkatli olunmalı” dedi.

Ailelerin bebekleri için gösterdiği aşı karşıtlığına da değinen Baş, “Bazı hastalıkların tekrar karşımıza çıkmaması için aşılar hayati önem taşıyor. Aşı oranları düşerse, yok olmuş hastalıklar yeniden görülebilir. Bu durum, çocukların sağlığını tehdit eder” şeklinde uyarılarda bulundu.

Türk Neonatoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Esin Koç ise, yenidoğanlarda aşı karşıtlığına ilişkin yaptığı açıklamada, Covid-19 döneminde yaşanan gelişmelerin bazı bireyleri aşıdan soğuttuğunu belirtti.

Koç, “Aşı reddi, yenidoğan için büyük bir tehlike. Aşılar sayesinde bebek ölümleri azaldı. Aşı karşıtlığı artarsa, elde edilen başarılar tehlikeye girebilir. Devlet, bu konuda farkındalık yaratmak için çalışmalara devam ediyor” ifadelerini kullandı.