Kanser, vücudun hemen hemen her organında veya dokusunda meydana gelebilen anormal hücrelerin kontrolsüz büyümesi ve diğer organlara yayılmasıyla ortaya çıkan geniş bir hastalık grubudur. 200’den fazla türü bulunan kanser, oluştuğu dokuya göre isimlendiriliyor. Türkiye’de hem erkeklerde hem de kadınlarda en sık görülen kanser türü deri kanseri olarak öne çıkıyor.
Kanser Türleri ve Görülme Sıklığı
Erkeklerde en sık görülen kanser türleri arasında akciğer, prostat, kalın bağırsak, rektum, mide ve pankreas yer alırken, kadınlarda ise meme, akciğer, kalın bağırsak, rektum, rahim ağzı (serviks), yumurtalık (over), mide ve pankreas kanserleri öne çıkıyor.
Kanser Belirtileri ve Erken Teşhisin Önemi
Dünyada her beş kişiden birinin yakalandığı kanser, en fazla can kaybına yol açan ikinci hastalık olarak biliniyor. Kanserin erken teşhisi için belirtileri takip etmek büyük önem taşıyor. Ateş, halsizlik, ağrı, memede ve vücutta hissedilen kitleler, kanama, öksürük, horlama, ciltte, dışkılama ve idrar alışkanlığındaki değişiklikler, benlerde ve siğillerdeki farklılıklar kanserin önemli belirtileri arasında yer alıyor.
DSÖ Kanser Kontrol Programı Başkanı Dr. Andre Ilbawi, açıklanamayan kilo kaybının kanserin belli bir boyuta ulaştığının göstergesi olabileceğini belirtti.
Kanser Risk Faktörleri ve Korunma Yöntemleri
Kanserin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, risk faktörleri değiştirilemeyen (yaş, cinsiyet, aile öyküsü) ve değiştirilebilir (tütün kullanımı, hava kirliliği, kimyasallara maruz kalma, alkol, fiziksel hareketsizlik, kilo alımı) olarak ikiye ayrılıyor. Tütün kullanımı, kanser kaynaklı ölümlerin %20-25’ine neden oluyor.
Birincil Koruma ve Önleyici Tedbirler
Kanserden korunmak için sağlıklı kilo kontrolü, dengeli beslenme, tütün ve alkolden uzak durma, düzenli fiziksel aktivite, uyku kalitesi ve stres yönetimi büyük önem taşıyor. Ayrıca, güneş ışınlarına, kimyasallara ve radyasyona maruz kalmamak, Hepatit B ve HPV aşılarını yaptırmak, kentsel hava kirliliğinden kaçınmak gibi önlemler de kanser riskini azaltıyor.
Dr. Ilbawi, kanser vakalarının yaklaşık %40’ının birincil korunma yöntemleriyle önlenebileceğini vurguladı.
Erken Teşhis ve Tedavi Yöntemleri
Erken teşhis, kanserden ölüm oranlarını azaltmada kritik bir rol oynuyor. HPV testi, rahim ağzı kanseri taraması, mamografi, kolonoskopi ve genetik testler gibi yöntemler, ikincil korunma kapsamında değerlendiriliyor. Tedavi sürecinde ise cerrahi, radyoterapi, kemoterapi, hormon tedavisi, genetik ve hedefe yönelik tedaviler kullanılıyor.
Küresel Kanser Yükü ve Eğilimler
Kanser oranları, ülkelerin gelişmişlik düzeyiyle doğrudan ilişkili. Avrupa, Kuzey Amerika ve Okyanusya’da kanser oranları en yüksek seviyede iken, Afrika’da en düşük düzeyde. Dr. Ilbawi, önümüzdeki 20 yıl içinde bazı ülkelerde kanser yükünün iki katına çıkacağını öngörüyor. Bu artış, özellikle kanserle mücadele için gerekli altyapıya sahip olmayan ülkelerde daha belirgin olacak.
Kanserle mücadelede erken teşhis, korunma yöntemleri ve tedaviye erişimdeki eşitsizliklerin giderilmesi büyük önem taşıyor.
Recommended for you
You must be logged in to post a comment Login
Leave a Reply
Yorum yapabilmek için oturum açmalısınız.